Bezdomność jest uznawana za najdotkliwszą formę wykluczenia społecznego. Wiąże się nie tylko z brakiem miejsca zamieszkania, ale prowadzi także do niemożności prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. A osoby dotknięte tym zjawiskiem podlegają społecznej stygmatyzacji.

Media często publikują informacje jak duże sumy wspólnych pieniędzy przeznacza Unia Europejska na różne projekty: na budowę aquaparków, na hotele dla psów, na sklepy z bielizną erotyczną, na szkolenia dla bezrobotnych uczące ich plecionkarstwa i bibułkarstwa. Wspierane są finansowo np. osoby, które na plaży tworzą budowle z piasku oraz organizują szkolenia na temat dekorowania stołu i organizacji przyjęć domowych. Czy unijni i krajowi urzędnicy przyznający te fundusze zdają sobie sprawę, że w samej Unii jest ponad 4 miliony osób bezdomnych? Czy wiedzą, że tylko w Finlandii liczba ta spada, a w pozostałych krajach UE – wciąż rośnie?

Od 2008 roku poziom inwestycji publicznych (w UE) w mieszkania socjalne spadł o 50%. Spekulacyjne ceny na rynku mieszkaniowym spowodowały, że wiele osób nie może już sobie pozwolić na wynajem własnego mieszkania. Problem dotyczy zwłaszcza terenów miejskich. W Unii aż 82 miliony ludzi nie jest wstanie opłacać czynszu lub żyje w zatłoczonych mieszkaniach lub w warunkach zagrażających zdrowiu.

Najwyższa Izba Kontroli w marcu opublikowała wyniki kontroli „Działania wspierające i aktywizujące osoby bezdomne”. Wyniki kontroli wskazują przede wszystkim na:

1. niepełne wywiązywanie się przez MRPiPS z ustawowych zadań z uwagi na brak bieżącego monitorowania realizacji programów osłonowych oraz poziomu spełniania standardów przez placówki dla osób bezdomnych, a także nierealizowanie obowiązku analizy skuteczności działań,
2. deficyty w przeprowadzaniu kontroli jakości usług świadczonych osobom bezdomnym w placówkach oraz ocenie skuteczności działań pomocowych,
3. brak pełnego zapewnienia przez gminy form tymczasowego schronienia dla osób bezdomnych, nieprawidłowości w realizacji tego zadania poprzez naruszenia zasad kierowania osób bezdomnych do schronisk, nieopracowanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności i lokalnych programów osłonowych dla osób bezdomnych oraz brak monitorowania i ewaluacji świadczonych usług.

Zastanawiam się, czy urzędnicy, którzy przyznali milion złotych publicznych pieniędzy pewnej spółce na „projekt portalu dostarczającego kopleksową usługę e-surfpeople dla ludzi nadających na tych samych falach” nie powinii pilnie przebranżowić się na plecionkarstwo?

Organizacja społeczna pełni wiele funkcji. Najważniejsze, podstawowe z nich wynikaja wprost z poczucia solidarności, wspólnoty, są jakby naturalnym „ubezpieczeniem społecznym” każdej jednostki. Każdy z nas może w każdej chwili stać się tym, który pomocy potrzebuje. Wsparcie, którego udziela społeczeństwo jednostce słabszej, poszkodowanej nieszczęśliwym zbiegiem okoliczności, złośliwością losu, chorobą może być udzielone i Tobie, gdy będzie to potrzebne. Dopóki nie jest – to Ty, my wspieramy innych.

Współcześnie pomoc taka zinstytucjonalizowała się i sformalizowała. Obrosła w stosy papierów, przepisów i dokumentów. Przybywa urzędniczych etatów, biurowców, smaochodów, placówek. Coraz większa część pomocy „przejadana” jest przez obsługujące ją urzędy i ośrodki, marnuje się lub nie trafia do właściwych osób, które pozostają bez niezbędnego wsparcia. Chorzy nocują na korytarzach, brakuje leków, osoby potrzebujące środków na operacje zmuszone są szukać pomocy na własna rękę, bo nie ma dla nich pieniędzy. Dlaczego decydujemy się na wydawanie publicznych pieniędzy na podświetlanie mostów, dotowanie przedstawień teatralnych i budowę stadionów, a odwracamy się od tych, którzy wkrótce umrą, jeśli nie udzielimy im pomocy medycznej?

To nie społeczeństwo oszalało. Ogromne fundusze zbierane dzięki ludzkiej ofiarności na cele dobroczynne świadczą o tym, że nawet osoby finansowo wyczerpane przez system, który w założeniu na te m.in. cele pozbawia ich niemal połowy wypracowanych przez nich zasobów wciąż skłonne są hojnie wspierać tych, którzy znaleźli się w niedostatku, chorobie, nieszczęściu.

A gdyby wolno było im decydować także o przenaczeniu tej drugiej połowy ich zarobków…?